Czy wiecie, że 88% Polaków uważa, że edukowanie dzieci w zakresie finansów jest istotne? Ale tylko 47% procent rodziców mających dzieci w wieku 5-14 lat rozmawia z nimi o finansach.
Edukacja finansowa dzieci i młodzieży w Polsce nie istnieje. Jest zaniedbywana zarówno przez szkoły, jak i nas RODZICÓW. Efekt wieloletnich zaniedbań jest taki, że ⅓ Polaków nie potrafi odpowiedzieć na proste pytania dotyczące skąd się bierze oprocentowanie lokat bankowych czy jakie są koszty kredytu. Co więcej, przygotowując nasze dzieci do wykonywani zawodów przynoszących określone wynagrodzenie w przyszłości, zapominamy im powiedzieć, jak mają z tymi pieniędzmi postępować. Brak umiejętności zarządzania swoimi finansami na co dzień, w praktyce wynika z braku wyrobienia nawyków. A przecież to nie pieniądze same w sobie rozwiązują problemy finansowe, tylko nasza wiedza na ich temat.
O pieniądzach należy rozmawiać. I najlepiej zacząć jak najwcześniej. Dzięki czemu nie powielimy u naszych dzieci stereotypów związanych z brakiem umiejętności w zarządzaniu finansami osobistymi. Jak to zrobić, aby temat w którym do końca my sami nie czujemy się dobrze przekazać dzieciom? Tak naprawdę uczenie o pieniądzach nie jest trudne. Tylko przestańmy traktować temat, jak tabu i otwórzmy naszym dzieciom drzwi świata finansów.
O świecie finansów można rozmawiać swobodnie z dzieckiem niezależnie od wieku. To bardzo ważne, gdyż milczenie na temat pieniędzy jest dla dziecka sygnałem, że są one czymś złym lub wywołującym przykre emocje. Oczywiście rozmawiając na temat pieniędzy należy dobierać słowa i przykłady odpowiednie do wieku dziecka, sprowadzając do mianownika, ze są one narzędziem ułatwiającym nam codzienne życie. Dzieci uczą się o pieniądzach same i to szybciej niż, sam rodzicom się wydaje.
Pierwsze badania nad przyswajaniem przez dzieci wiedzy ekonomicznej, przeprowadzili psychologowie w latach 80-tych XX w. W swoich badaniach przyjęli, że etapy opanowywania tej wiedzy ściśle związane są z czterema stadiami rozwoju poznawczego opisanego przez Jeana Piageta. Badania nad studiami rozwoju poznawczego pozwoliły stwierdzić, że dzieci w każdym wieku mają posiadają wiedzę ekonomiczną na różnych poziomach. Uzależnione jest to w dużej mierze od doświadczeń dzieci z pieniędzmi, otrzymywanej wiedzy ekonomicznej czy wpływie rodziny. Dzieci obserwują swoich rodziców i przez naśladowanie ich postaw zdobywają wiedzę o finansach. Dlatego tak ważne jest, jak my rodzice traktujemy pieniądze. Bo interpretacja naszych postaw finansowych ma duże odzwierciedlenie w dorosłym życiu małego człowieka. Co dziecko słyszy o pieniądzach od rodziców może mieć wpływ na jego stosunek do samego siebie w dorosłym życiu, jak również do innych ludzi i sposobie rozmawiania o pieniądzach. Wiedza wyniesiona z domu rodzinnego ma odzwierciedlenie w zarządzaniu budżetem domowym, czy rozmowach z pracodawcami o wynagrodzeniu. Zrozumienie zasad tajemnej wiedzy o pieniądzu jest dziecku potrzebne do funkcjonowania w dorosłym życiu dokładnie tak samo, jak umiejętność czytania i pisania. Najlepszą formą edukacji jest rozmowa i praktyka. Bez względu na wiek dziecka, przewodnikiem po świecie finansów powinien być rodzić. Edukacja finansowa powinna być przyjemnością, zarówno dla ciebie, jak i dziecka. Większość nas edukuje finansowo dzieci w sposób nieświadomy. Nauka odbywa się wówczas przez obserwację nas jak płacimy w sklepie za zakupy czy zamawiamy coś przez Internet. Gorzej, jak swoim zachowaniem dajemy dzieciom złe wzorce na temat pieniędzy.
Zatem, kiedy i jak mówić dzieciom o pieniądzach? A może jak o pieniądzach nie mówić, aby nie powielać stereotypów? Oto kilka sprawdzonych patentów:
- Opisując swoje codzienne życie wytłumacz dziecku skąd się biorą pieniądze i dlaczego nie możecie ich wszystkich wydać na przyjemności, gdyż np. musicie zapłacić z możliwość korzystania z internetu
- Odpowiedź o patentach umożliwiających zaoszczędzenie pieniędzy, np. wypożyczając książkę w bibliotece nie musicie jej kupować
- Wytłumacz, dlaczego pieniądze otrzymane na urodziny lub inne specjalne okazje od babci, cioci itd. powinny pozostać w skarbonce
- Porozmawiaj na czym polega sezonowość wydatków: święta, ferie, wakacje, początek roku szkolnego
- Pokaż dziecku jak ważne jest dzielenie się, np. wolontariat. Pozwól dziecku wymyśleć formę oszczędności, którą jest w stanie zaoferować z własnych oszczędności
- Pozwól dziecku zarządzać własnymi pieniędzmi, czyli kieszonkowym. Jeżeli wyda jednego dnia wszystkie pieniądze powstrzymaj się od doładowania konta. W ten sposób uczysz dziecko szacunku do pieniędzy i dajesz do zrozumienia, że pieniądze nie biorą się znikąd.
- Naucz, że jeżeli wyda wszystkie pieniądze
PAMIETAJ! Słowa mają znacznie. Często zdarza się nam powtarzać zwroty, nad sensem których niewiele się zastanawiamy. Natomiast mają one ogromne znaczenie na postrzeganie przez dzieci świata pieniędzy…
- Nie stać mnie na to – nie szufladkujmy rodziny w oczach dziecka. Lepszym rozwiązaniem jest użyć argumentu, że musimy zaoszczędzić, aby dokonać zakupu
- Pieniądze szczęścia nie dają – dla dziecka jest to sygnał, że skoro dążymy do tego aby być szczęśliwym, to lepiej pieniędzy unikać.
- Kto bogatemu zabroni – sugerujemy, że bogaty człowiek może wszystko. Ale skoro my dążymy do szczęścia, to nie warto być bogatym, a tym samym nieszczęśliwym
- Nie kupię ci tego bo nie zasłużyłaś/byłaś niegrzeczna – pieniądze nie są najlepszym pomysłem na wychowanie posłusznego dziecka, gdyż w dorosłym życiu również będzie oczekiwać zapłaty za zdyscyplinowanie
Przygotowując dziecko do podróży w dorosłe życie, zapewnij mu świadomą edukację finansową. Nie licz na to, że „jakoś sobie poradzi” bo ty „sobie jakoś radzisz”. Zapamiętaj, że wszystkie problemy finansowe w dorosłym życiu są najczęściej wypadkową zaczerpniętych złych nawyków z domu rodzinnego. Przygotujcie się do tego, aby uczyć własne dzieci zdrowego podejścia do pieniędzy. Gdyż obiektywnie patrząc, na nasze dzieci czyha więcej zagrożeń finansowych niż na nas kilkanaście lat temu.
dr Iza Gontarek
#hellomoney #edukacja finansowa #budżet domowy #finanse #wychowanie #bank #bankowość #ekonomia #porady #pieniądze
